Κρατάτε γερά !


Σε όσους απέμειναν όρθιοι: Καρτερία και Ευψυχία !

Παρασκευή 22 Απριλίου 2016

Το νόημα των πειρασμών του Ιησού

Πρώτα διαβάστε εδώ.

1 Τότε ὁ Ἰησοῦς ἀνήχθη εἰς τὴν ἔρημον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος, πειρασθῆναι ὑπὸ τοῦ διαβόλου. 2 καὶ νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράκοντα καὶ νύκτας τεσσαράκοντα ὕστερον ἐπείνασεν. 3 Καὶ προσελθὼν αὐτῷ ὁ πειράζων εἶπεν· Εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, εἰπὲ ἵνα οἱ λίθοι οὗτοι ἄρτοι γένωνται. 4 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπε· Γέγραπται, Οὐκ ἐπ' ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ὁ ἄνθρωπος, ἀλλ' ἐπὶ παντὶ ῥήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ. 5 Τότε παραλαμβάνει αὐτὸν ὁ διάβολος εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν, καὶ ἵστησιν αὐτὸν ἐπὶ τὸ πτερύγιον τοῦ ἱεροῦ, 6 καὶ λέγει αὐτῷ· Εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, βάλε σεαυτὸν κάτω· γέγραπται γὰρ ὅτι Τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ καὶ ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσίν σε, μήποτε προσκόψῃς πρὸς λίθον τὸν πόδα σου. 7 ἔφη αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· Πάλιν γέγραπται, Οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σου. 8 Πάλιν παραλαμβάνει αὐτὸν ὁ διάβολος εἰς ὄρος ὑψηλὸν λίαν, καὶ δείκνυσιν αὐτῷ πάσας τὰς βασιλείας τοῦ κόσμου καὶ τὴν δόξαν αὐτῶν, 9 καὶ λέγει αὐτῷ· Ταῦτά σοι πάντα δώσω ἐὰν πεσὼν προσκυνήσῃς μοι. 10 τότε λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· Ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ· γέγραπται γάρ, Κύριον τὸν Θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις. 11 Τότε ἀφίησιν αὐτὸν ὁ διάβολος, καὶ ἰδοὺ ἄγγελοι προσῆλθον καὶ διηκόνουν αὐτῷ. 12 Ἀκούσας δὲ ὅτι Ἰωάννης παρεδόθη ἀνεχώρησεν εἰς τὴν Γαλιλαίαν. 13 καὶ καταλιπὼν τὴν Ναζαρὲτ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς Καπερναοὺμ τὴν παραθαλασσίαν ἐν ὁρίοις Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ· 14 ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ Ἠσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· 15 Γῆ Ζαβουλὼν καὶ γῆ Νεφθαλείμ, ὁδὸν θαλάσσης, πέραν τοῦ Ἰορδάνου, Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, 16 ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει φῶς εἶδεν μέγα, καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς. 17 Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· Μετανοεῖτε· ἤγγικεν γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 18 Περιπατῶν δὲ παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας εἶδεν δύο ἀδελφούς, Σίμωνα τὸν λεγόμενον Πέτρον καὶ Ἀνδρέαν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, βάλλοντας ἀμφίβληστρον εἰς τὴν θάλασσαν· ἦσαν γὰρ ἁλιεῖς. 19 καὶ λέγει αὐτοῖς· Δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων. 20 οἱ δὲ εὐθέως ἀφέντες τὰ δίκτυα ἠκολούθησαν αὐτῷ. 21 Καὶ προβὰς ἐκεῖθεν εἶδεν ἄλλους δύο ἀδελφούς, Ἰάκωβον τὸν τοῦ Ζεβεδαίου καὶ Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ἐν τῷ πλοίῳ μετὰ Ζεβεδαίου τοῦ πατρὸς αὐτῶν καταρτίζοντας τὰ δίκτυα αὐτῶν· καὶ ἐκάλεσεν αὐτούς. 22 οἱ δὲ εὐθέως ἀφέντες τὸ πλοῖον καὶ τὸν πατέρα αὐτῶν ἠκολούθησαν αὐτῷ. 23 Καὶ περιῆγεν ὅλην τὴν Γαλιλαίαν ὁ Ἰησοῦς, διδάσκων ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν καὶ κηρύσσων τὸ εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας καὶ θεραπεύων πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν ἐν τῷ λαῷ. 24 καὶ ἀπῆλθεν ἡ ἀκοὴ αὐτοῦ εἰς ὅλην τὴν Συρίαν· καὶ προσήνεγκαν αὐτῷ πάντας τοὺς κακῶς ἔχοντας ποικίλαις νόσοις καὶ βασάνοις συνεχομένους καὶ δαιμονιζομένους καὶ σεληνιαζομένους καὶ παραλυτικούς, καὶ ἐθεράπευσεν αὐτούς· 25 καὶ ἠκολούθησαν αὐτῷ ὄχλοι πολλοὶ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας καὶ Δεκαπόλεως καὶ Ἱεροσολύμων καὶ Ἰουδαίας καὶ πέραν τοῦ Ἰορδάνου.

Πηγή: Μυριόβιβλος

Κατόπιν, διαβάστε εδώ:

[Πηγή: Ομολογία Πίστεως]



Το κύριο ερώτημα, όμως, που έχει απασχολήσει τους ερμηνευτές και ιδιαίτερα τους ιστορικούς της Καινής Διαθήκης, είναι ως προς την φύση των πειρασμών του Ιησού. Μερικοί έχουν διατυπώσει την άποψη, ότι οι σχετικές διηγήσεις των πειρασμών στα Ευαγγέλια έχουν καθαρά συμβολικό και διδακτικό χαρακτήρα και στοχεύουν κυρίως στα να δώσουν έναν "τύπο" αντιμετώπισης των πειρασμών και από τους πιστούς της Εκκλησίας στην προσωπική τους ζωή. Χωρίς, ασφαλώς, ν' αποκλείεται ο διδακτικός και παραμυθητικός χαρακτήρας των πειρασμών αυτών του Ιησού, πρέπει η άποψη αυτή να μην ανταποκρίνεται στη βιβλική πραγματικότητα, διότι παραθεωρεί ή παραβλέπει την ιστορική βάση και την χριστολογική σημασία του γεγονότος. 
Οι ευαγγελικές διηγήσεις, νομίζουμε, ότι επιμένουν ιδιαίτερα στην ιστορική πραγματικότητα και αξιπιστία των πειρασμών, και αυτό δεν πρέπει να αποσιωπάται από την έρευνα. Ο Ιησούς Χριστός ως άνθρωπος, χωρίς να παραθεωρείται καθόλου εδώ και η θεία του φύση, φαίνεται ότι δοκιμάσθηκε και πειράσθηκε σκληρά από τον χαιρέκακο διάβολο, όπως συμβαίνει με τον κάθε άνθρωπο στην επίγεια ζωή του. Μπορούμε να πούμε, μάλιστα, ότι στο πρόσωπο του Ιησού, κατά την ώρα των πειρασμών, "πειράζεται" όλη η ανθρωπότητα, αφού ο Χριστός ως "νέος Αδάμ" είναι γενάρχης ενός γένους ανθρώπων, και κατ' επέκταση με τη νίκη του Κυρίου επί του πειραστού κατατροπώνεται η δύναμη του κακού και από μας τους ίδιους. Είναι πολύ σημαντική για την κατανόηση και η "εκκλησιολογική" αυτή ερμηνεία της νίκης του Ιησού πάνω στους πειρασμούς.

Η διήγηση των πειρασμών στο κείμενο του Ματθαίου είναι περισσότερο εκφραστική και εκτεταμένη  από αυτές των άλλων Ευαγγελιστών. Ο πειρασμός παρουσιάζεται εδώ τριπλός και φαίνεται ν' αγγίζει τις βασικότερες ανάγκες και λειτουργίες της ύπαρξης του ανθρώπου, όπως την βιολογική, την πνευματική κι εκείνην του τελικού σκοπού και προορισμού της ζωής, είτε στην παρούσα είτε και στη μέλλουσα φάση. Έχουμε έκφραση και εκδήλωση του πειρασμού κατά τρόπο εντυπωσιακά εξελικτικό, από τα απλούστερα και τα καθημερινά θέματα προς τα βασικότερα και ουσιωδέστερα προβλήματα της ζωής και της ύπαρξης, από τον καθημερινό άρτο ως το πρόβλημα της πνευματικής αυτογνωσίας και αυτοσυνειδησίας του ανθρώπου.

Ο πειραστής διάβολος οδηγεί τον Ιησού μπροστά σ' εκείνες τις καταστάσεις, που κατά την Παλαιά Διαθήκη ο πρώτος Αδάμ και ο παλαιός Ισραήλ  είχαν κάποτε υποκύψει, με την ελπίδα κι αυτή τη φορά να πετύχει νίκη για ν'ανατρέψει τους σκοπούς μιας νέας δημιουργικής και σωτηριολογικής κίνησης του Θεού στον κόσμο μας. Τώρα, όμως, ο Ιησούς Χριστός ως εκπρόσωπος της νέας ανθρωπότητας και του νέου λαού του Θεού θα κατατροπώσει μέσα στην έρημο τον Πειραστή. Και μάλιστα η νίκη θα πραγματοποιηθεί στο ίδιο το βασίλειο του διαβόλου, γιατί η έρημος είναι μια συμβολική εικόνα της ερημίας που φέρνει με την παρουσία του. Να γιατί η έκθεση των πειρασμών έχει ως σκοπό να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε εκτός από το ιστορικό και το θεολογικό τους νόημα. Η δοκιμασία και οι πειρασμοί, σαν "ένα αναγκαίο" πέρασμα του ανθρώπου προς τον Θεό, δηλαδή προς τη συνειδητοποίηση της πνευματικής μας σχέσης με το σχέδιο της θείας οικονομίας, έχουν τελικά κάποιο βαθύτερο και ουσιαστικότερο νόημα.

Ο πρώτος πειρασμός του Ιησού

Και τώρα αναλυτικότερα πάνω στη σημασία των πειρασμών. Ο πρώτος πειρασμός είναι εκείνος της πείνας και της δίψας, ο καθημερινός βιολογικός πειρασμός, που συνιστά το σύνολο των προβλημάτων και θεμάτων του βίου. Η καθημερινή ανάγκη, που καταλήγει να παίρνει κυριαρχική μορφή στη ζωή και στην ιστορία της ανθρωπότητας, εκφράζεται με τον πειρασμό της πείνας και είναι ο πρώτος και ο μεγάλος πειρασμός στον παρόντα αιώνα.

Η οικονομία, που τίθεται που πολλές φορές ως η βάση αλλά και ο μοναδικός σκοπός της δραστηριότητας του ανθρώπου, αλλά και των επιτεύξεων και αυτού ακόμη του πολιτισμού, επιβάλλεται κυριαρχικά επί όλων των ενδιαφερόντων της ζωής. Το ιερό κείμενο μας λέει, ότι ο Ιησούς "νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράκοντα καί νύκτας τεσσαράκοντα ὕστερον ἐπείνασε. Καί προσελθών ὁ πειράζων ε῟ιπεν αὐτῶ· εἰ υἱός ε῟ι τοῦ Θεοῦ εἰπέ ἵνα οἱ λίθοι ο῟υτοι ἄρτοι γένωνται"(Ματθ. 4, 2-3). 
Ο πρώτος αυτός πειρασμός, ίσως μπορεί να κατανοηθεί ακόμη καλύτερα από εμάς σήμερα, που όλη η ζωή μας και ο πολιτισμός μας έχουν μοναδικό σχεδόν σκοπό και στόχο την παραγωγή και την οικονομία, με αιτιολογία την κάλυψη των αναγκών του ανθρώπου. Η οικονομική κυριαρχία και  η εκμετάλλευση όλων των πραγμάτων, η καθημερινή ευδαιμονία και ο ανώδυνος πλουτισμός, είναι μερικά από τα συνήθη ιδανικά των σημερινών ανθρώπων. Σύνθημα όλων, και ιδιαίτερα των ανθρώπων χωρίς κανένα πνευματικό προβληματισμό σε όλους τους αιώνες είναι, ει δυνατόν, όχι μόνο "οι λίθοι  ούτοι" αλλά τα πάντα γύρω μας να γίνουν οικονομική ισχύς και δύναμη. Ο πειρασμός δεν επικεντρώνεται στον καθημερινό και "επιούσιο άρτο", αλλά με πρόσχημα την καθημερινότητα στρέφεται στην οικονομική κυριαρχία και ασφάλεια, στη συσσώρευση του χρήματος που είναι πραγματικός "μαμμωνάς". 
Η ζωή, όμως, δεν είναι μόνο βιολογικές και καθημερινές ανάγκες. Η ύπαρξη του ανθρώπου δεν καταξιώνεται στην ευκαιριακή ευδαιμονία και ευμάρεια, καθώς και στη συσσώρευση αγαθών. Η υπόστασή μας, ας το πούμε, δεν μπορεί να ορισθεί και να περιορισθεί μόνο στο σωματικό και υλικό κόσμο. Το νόημα της ζωής εκτείνεται και πέρα από όλα αυτά, προς τα πνευματικά και αιώνια. Ο λόγος του Ιησού "οὐκ ἐπ' ἄρτω μόνο ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ' ἐπί παντί ρήματι ἐκπορευομένω διά στόματος Θεοῦ"(Ματθ. 4,4), μπόρεσε  να προσδιορίσει για πάντα την ενότητα των δύο αυτών πραγματικοτήτων και να σηματοδοτήσει την ανάγκη μιας τελικής στροφής και αναφοράς του ανθρώπου για σωτηρία προς τον κόσμο του Θεού. 
Ασφαλώς εδώ με τη στάση που κράτησε ο Ιησούς έναντι του πρώτου πειρασμού, δεν παραθεωρούνται οι οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες της ζωής αλλά και δεν απολυτοποιούνται, όπως προσπάθησε να τις παρουσιάσει ο διάβολος. Η απάντηση του Ιησού είναι "οὐκ ἐπ' ἄρτω μόνο". Που σημαίνει, προτεραιότητα στα πνευματικά, στό "λόγο" και στα "ρήματα του Θεού", και μετά όλα τα άλλα, τα "σωματικά" και γήινα, θα πάρουν νόημα και αξία. Ο άνθρωπος με όλα αυτά δεν τίθεται μπροστά σε κάποιο τραγικό δίλημμα επιλογής: ή τα υλικά και ανθρώπινα ή τα πνευματικά και θεία. Γιατί δεν πρόκειται για δύο αντίθετους και εχθρικούς κόσμους. Ο άνθρωπος καλείται να πραγματώσει στη ζωή του αρμονικά και διαλεκτικά τη μεγάλη σύνθεση των δύο και την σωστή αξιολόγηση των πραγμάτων  που τα εκφράζουν. Και αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς, παραθεώρηση ή υποβάθμιση τους ενός κόσμου και υπερεκτίμηση του άλλου. Η βιβλική θεώρηση του ανθρώπου και των ανθρωπίνων πραγμάτων βρίσκεται ακριβώς στην ενότητα των δύο, του σωματικού και του πνευματικού, του ανθρωπίνου και του θείου, του χρονικού και του αιώνιου. 
Δύο, ακόμη, στοιχεία είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα από τον πρώτο πειρασμό. Το ένα είναι η χρήση αγιογραφικών εκφράσεων από τον πειραστή, που παρατηρείται και στους δύο άλλους πειρασμούς, και το δεύτερο η χρήση του όρου "ρήμα", για να εκφρασθεί στο σύνολό του ο κόσμος του Θεού. Ο διάβολος παρουσιάζεται εδώ με ένδυμα προβάτου, ως σεβόμενος βαθύτατα τις Γραφές, για να εξαπατήσει και να πετύχει τους σκοπούς του. Εμφανίζεται, μάλιστα, ως ενδιαφερόμενος για την "αποκάλυψη" της αλήθειας και ζητεί αοπδείξεις γι' αυτήν, ενώ στην πραγματικότητα είναι ψεύτης και "πατήρ του ψεύδους" (Ιωαν. 8, 44). 
Με τον όρο "ρήμα" δεν υπονοοείται μόνο ο λόγος του Θεού, το διδακτικό και κηρυγματικο στοιχείο, αλλά και τα έργα του Θεού, το σύνολο της θείας οικονομίας και του πνευματικού κόσμου. Στην τάση αληθοφάνειας του διαβόλου και στην διάθεσή του να φέρει σύγχυση στον άνθρωπο με την διαστρέβλωση των πραγμάτων, ο Ιησούς φανερώνει την αλήθεια και αντιπαραθέτει στις μεθοδείες του το σύνολο του έργου του Θεού, που πραγματοποιείται δια μέσου των αιώνων για τη σωτηρία του ανθρώπου. Έτσι, ο άνθρωπος βρίσκει την αλήθεια και σώζεται μόνο όταν διαλέγεται με τον Θεό και κοινωνεί μαζί του και απορρίπτει κάθε διάλογο με τον πλάνο διάβολο. Ο Ιησούς Χριστός αυτό ακριβώς έκανε και έδωσε "τύπο" ζωής για όλους μας, όταν με την απάντησή του στον πρώτο πειρασμό αρνήθηκε κάθε διάλογο με τον πειραστή.

Ο δεύτερος πειρασμός του Ιησού

Ο δεύτερος πειρασμός είναι πνευματικότερος και γι' αυτό δυσκολότερος από τον πρώτο. Πρόκειται για τον πειρασμό της συνειδητοποίησης της δυνατότητας του ανθρώπου να κοινωνεί με τον Θεό και την διάθεσή του να "ελέγξει" αυτή τη σχέση, ώστε να την χρησιμοποιεί κατά τις προθέσεις του και τα εγκόσμια συμφέροντά του. Πρόκειται για τον πειρασμό, όπως θα λέγαμε σήμερα, των "εμπόρων του πνεύματος", έναντι του πειρασμού των "εμπόρων του χρήματος" της προηγούμενης περίπτωσης. Ο πειρασμός αυτός αναφέρεται σ' εκείνους που θέλουν να "εκμεταλλευτούν" κάθε πνευματική αξία και να χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους κάθε πνευματική θέση και εξουσία που κατέχουν.  
Γι' αυτό και ο δεύτερος πειρασμός διαδραματίζεται σε ιερό χώρο, όπου συνήθως βρίσκονται αυτοί οι "εκμεταλλευτές" του πνεύματος και όπου δεν θα υποψιαζόταν κανείς την παρουσία του διαβόλου. Εκεί όπου ο άνθρωπος συνήθως είναι περισσότερο ανοιχτός στα πνευματικά θέματα, παρουσιάζεται συγχρόνως ευάλωτος και στους πνευματικούς διαλογισμούς. Οι πνευματικοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στο δεύτερο αυτό πειρασμό. Ο Νίτσε κάποτε κατηγόρησε, και δυστυχώς χωρίς να έχει άδικο, τους "πνευματικούς" ανθρώπους, ότι είναι ικανοί να θυσιάσουν "μερικά κιλά από τη σάρκα τους" αρκεί να κερδίσουν και να εμπορευθούν προς όφελός τους το πνεύμα και έτσι να κυριαρχήσουν και να επιβληθούν "πνευματικά" στους άλλους. 
Το ευαγγελικό κείμενο και στην περίπτωση του δεύτερου πειρασμού είναι ιδιαίτερα εκφραστικό: "παραλαμβάνει αὐτόν ὁ διάβολος εἰς τήν ἁγίαν πόλιν, καί ἱστησιν αὐτόν ἐπί τό πτερύγιον τοῦ ἱεροῦ, καί λέγει αὐτῶ· εἰ υἱός τοῦ Θεοῦ, βάλε σεαυτόν κάτω· γέγραπται γάρ ὅτι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περί σοῦ, καί ἐπί χειρῶν ἀροῦσί σε, μήποτε προκόψῃς πρός λίθον τόν πόδα σου" (Ματθ. 4, 5-6). 
Ο Ιησούς με τον πειρασμό αυτό τοποθετείται προ του προβλήματος της πνευματικής ταυτότητάς του: "εἰ υἱός τοῦ Θεοῦ". Και προσκαλλείται από τον πειραστήνα "ελέγξει" αυτή του τη σχέση  με τον Θεό Πατέρα: "βάλε σεαυτόν κάτω". Για να βεβαιωθεί ο Ιησούς, αν ο Θεός Πατέρας είναι πιστός στις "υποχρεώσεις" του προς τον Υιό του και αν πράγματι είναι ο ίδιος ο απεσταλμένος του Θεού, αυτό πρέπει να εξακριβωθεί εμπράγματα και ν' αποδειχθεί προς τους άλλους. Τίθεται, επομένως, θέμα κάποιου "ελέγχου" και κάποιας "επίδειξης" της θείας φύσης του και της μεσσιανικής αποστολής του, και μάλιστα δημόσια και δια "σημείων". Όλοι οι άνθρωποι  έχουν ανάγκη μιας τέτοιας επιβεβαίωσης και δεν αντιλαμβάνονται ότι αυτός είναι ο μεγάλος πνευματικός πειρασμός τους. 
Η υποταγή και η ήττα στον πειρασμό αυτό θα σήμαινε για τον Ιησού αμφισβήτηση της εσωτερικής του αυτοσυνειδησίας ως "υιού του Θεού" και κατ' επέκταση κλονισμό της εμπιστοσύνης των ανθρώπων στο πρόσωπό του και στην αποστολή του. Θα είχαμε τότε μετάθεση του μεσσιανικού προβλήματος από το επίπεδο της προσωπικής αυτογνωσίας και μαρτυρίας του Ιησού στο επίπεδο της εξωτερικής επιβεβαίωσης και ιστορικής "απόδειξης". Εδώ ακριβώς βρίσκεται και η υποχθόνια σατανικότητα του πειρασμού, για εξωτερικές "τεχνικές" επιβεβαιώσεις κάθε πνευματικής κλήσης και πνευματικής αποστολής. Η "ανάγκη" εκμετάλλευσης της σχέσης του ανθρώπου με τον Θεό μάς θυμίζει αυτό που συνήθως συμβαίνει και με τους διάφορους μάγους και μάντεις, οι οποίοι "χρησιμοποιούν" τη θρησκεία και εκμεταλλεύονται κάθε τάση του ανθρώπου για διερεύνηση και "έλεγχο" του μέλλοντος. 
Αυτός ο δεύτερος πειρασμός της ερήμου, της πνευματικής αυτοβεβαίωσης και πνευματικής αυτάρκειας, συνήθως ανεξαρτοποιεί τον άνθρωπο από τον Θεό και τον απομακρύνει από την εκζήτηση του ελέους του, τον κάνει αυτόνομο και υπερόπτη. Όπως ο πειρασμός της οικονομικής ασφάλειας, έτσι και πειρασμός της πνευματικής αυτάρκειας, στρέφουν ουσιαστικά τον άνθρωπο κατά της σχέσης του με τον Θεό. Γι' αυτό και ο Ιησούς, επειδή ακριβώς κατάλαβε το βαθύτερο νόημα του πειρασμού, τον απορρίπτει με βδελυγμία: "οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τόν Θεόν σου" (Ματθ. 4, 7). 
Η σχέση του Ιησού με τον Θεό Πατέρα δεν επιδέχεται ούτε διερμηνείς ούτε και επιβεβαιώσεις εξωτερικές. Στηρίζεται στην προσωπική γνώση και εσωτερική εμπειρία του ίδιου του Ιησού. Είναι δηλαδή θέμα αυτογνωσίας και αυτοσυνειδησίας του. Η προσπάθεια αμφισβήτησης και διασάλευσης της σχέσης του Ιησούως Υιού με τον Πατέρα είναι έργο του δαίμονα και σημαίνει πάντοτε για τους ανθρώπους παρέμβαση στην πίστη τους κάποιου πνευματικού πειρασμού. Αυτό πρέπει να το έχει κατά νουν ο κόσμος, όταν και από οπουδήποτε παρακινείται σε αμφισβήτηση της θεϊκότητας του Ιησού και της θείας αποστολής του. 

Ο τρίτος πειρασμός του Ιησού

Τέλος, ο τρίτος πειρασμός αποτελεί την αποκορύφωση όλων των πειρασμών και αποσκοπεί στην καθολική αλλοτρίωση του πνευματικού ανθρώπου με το δέλεαρ της εξουσίας. Έτσι, ο πειρατής διάβολος προσπαθεί ν' αποπροσανατολίσει και αυτόν τον Ιησού από την πνευματική και σωτηριολογική του αποστολή, εμβάλλοντας την ιδέα ενός άκρατου ιστορικού και κοινωνικού μεσσιανισμού. Είναι πολύ χαρακτηριστικό, ότι ο πειραστής κατ' αρχήν δεν προσπαθεί ν' αποτρέψει τον Ιησού να γίνει Μεσσίας, αλλά επιχειρεί να θέσει υπό έλεγχο την αποστολή του μέσα στον κόσμο κάτω από την δική του εξουσία και τη δική του κυριαρχία: "πάλιν παραλαμβάνει αὐτόν ὁ διάβολος εἰς ὄρος ὑψηλόν λίαν, καί δείκνυσιν αὐτῶ πάσας τάς βασιλείας τοῦ κόσμου καί τήν δόξαν αὐτῶν· καί λέγει αὐτῶ· ταῦτα σοι πάντα δώσω, ἐάν πεσών προσκυνήσης μοι"(Ματθ. 4, 8-9). Εδώ, πράγματι, ανακεφαλαιώνεται ο πειρασμός της εξουσίας και της δύναμης και αναβαθμίζεται η τάση του ανθρώπου να θέσει υπό την εξουσία του "πάσας τάς βασιλείας του κόσμου καί τήν δόξαν αὐτῶν", ως κυριαρχική έφεση στη διαμόρφωση του ήθους και του σκοπού της ζωής του. 

Αντιλαμβάνεται πολύ καλά κανείς εδώ το "δαιμονικόν" του πράγματος και τη δόλια σατανικότητα της πρότασης. Εάν θα μπορούσαμε να υποθέσουμε, ότι ο Ιησούς ως Χριστός θα δεχόταν την ώρα εκείνη την πρόταση του πειρασμού και θα συμμαχούσε με τον αντίχριστο διάβολο, τότε θα είχαμε ασφαλώς την πιο σκοτεινή και τρομακτική συμμαχία. Ο εγκοσμιοκρατικός μεσσιανισμός δεν θα ήταν πλέον ένας απλός πειρασμός, αλλά θα επιβαλλόταν σαν ιστορικό και κοινωνικό σύστημα ζωής με όλες τις δυσμενείς επιπτώσεις. Ο Ιησούς δεν θα ήταν ο λυτρωτής Χριστός αλλ'ο εξουσιαστής Μεσσίας, και η κυριαρχική του εξουσία θ' αντικαθιστούσε τη δύναμη και την τυραννία των βασιλέων και αρχόντων του κόσμου τούτου με μεθοδείες δαιμονικές. Η δύναμη, η εξουσία και η δόξα θα ήσαν οι πλέον κυρίαρχες αξίες της ζωής. Ο Χριστός και ο Αντίχριστος θα προβάλλονταν ως οι δύο όψεις "του ιδίου νομίσματος" και ως οι εκφραστές της ίδιας εξουσίας και της ίδιας ιστορικής πραγματικότητας. 
Τότε θα υπήρχε το παράδοξο της μη διάκρισης μεταξύ αλήθειας και ψεύδους, μεταξύ δικαιοσύνης και αδικίας, μεταξύ ελευθερίας και δουλείας. Σύγχυση μεταξύ φωτός και σκότους, καλού και κακού, θείου και δαιμονικού. Και ο Ιησούς δια μέσου της ανίερης αυτής συμμαχίας δεν θα οδηγείτο ασφαλως στο σταυρό και στο μαρτύριο αλλά στην κοσμική εξουσία και στην απατηλή δόξα. Όλες οι αρχές και  οι εξουσίες του παρόντος κόσμου, οι δυνάμεις του πονηρού και τα σκοτεινά πνεύματα, θα ετίθεντο στη διάθεση του Ιησού, του νέου κοσμοκράτορος του αιώνος τούτου, και θα συνέβαινε αυτό που επιθυμούσε ο πειραστής διάβολος, δηλαδή η κυριαρχία της δικής του εξουσίας. Όλα αυτά με μόνο μία προϋπόθεση και δέσμευση: " ἐάν πεσών προσκυνήσῃς μοι". Η ολοκλήρωση της διαστροφής και της αλλοτρίωσης που πάντα επιδιώκει ο πειραστής και την μεθόδευσε με τον τρίτο πειρασμό, θα ήταν ιστορική πραγματικότητα. 
Με τα δεδομένα αυτά, θα λέγαμε, ότι ο πειραστής δεν θα αποτρέψει ποτέ και κανέναν από οποιαδήποτε "πνευματική" επιδίωξη και κοινωνική "αποστολή". Δεν θα αποθαρρύνει ποτέ τους ανθρώπους να επιθυμούν και να επιδιώκουν ν' ανέλθουν τις βαθμίδες οιασδήποτε ιεραρχικής κλίμακας, ακόμη και αυτών των πλέον ιερών και πνευματικών αξιωμάτων. Η μόνη του επιδίωξη είναι, όλοι αυτοί να εκφράζουν, "κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους", το δικό του πνεύμα και τη δική του εξουσία. Κατά δε την ανέλιξη και εξέλιξή τους να προτιμούν την δύναμη και την προστασία του Καίσαρα και όχι τις πνευματικές αξίες. Η προτίμηση της πτωχείας και του μαρτυρικού βίου και η συνέπεια προς κάποιες πνευματικές αρχές είναι μωρία για τα δεδομένα του παρόντος κόσμου. Αυτή είναι η "σώφρονα λογική" του πειραστή. Και δυστυχώς η ιστορία μας φανερώνει, ότι  η "λογική" αυτή  θέλγει και προτιμάται από τους περισσότερους ανθρώπους. Πολλοί είναι εκείνοι και από το χώρο της θρησκευτικής και εκκλησιαστικής εξουσίας, οι οποίοι προτίμησαν και προτιμούν "τα του Καίσαρος" παρά "τα του Χριστού" και θέτουν το έργο τους και την "αποστολή" τους υπό την εξουσία του πειραστή παρά του Θεού. 
Ο Ιησούς, όμως, στην έρημο με τη μοναδική εκείνη απάντηση προς τον πειραστή, "ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ· γέγραπται γαρ, Κύριον τον Θεόν σου προσκυνήσεις και αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις" (Ματθ. 4, 10), έδωσε παράδειγμα αιώνιο προς μίμηση για τους πιστούς του όλων των αιώνων. Αυτή είναι μια απάντηση ξεκάθαρη και τελική. Μια απάντηση που έφερε τη μεγάλη σύγκρουση και τη μεγάλη ρήξη. Από τότε δεν μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε σχέση μεταξύ του πνεύματος του Θεού και του πνεύματος του δαιμονίου. Χριστός και Αντίχριστος βρίσκονται σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα και εκφράζουν  δύο διαφορετικούς κόσμους. Η βασιλεία του Χριστού "οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου" και η εξουσία του Αντιχρίστου προσπαθεί να επιβάλλει τη λογική του στον παρόντα αιώνα. 
Ο Ιησούς Χριστός σε λίγο, λόγω ακριβώς της μη υποταγής του στη "λογική" του πειραστή, θα οδηγηθεί με πονηρές μεθοδεύσεις στο σταυρό και στο θάνατο. Η Εκκλησία του Χριστού, συντασσόμενη προς το παράδειγμα του Κυρίου της, θα διώκεται και θα σταυρώνεται και αυτή, κατά φυσική ακολουθία της πιστότητάς της. Το ψέμα και η αδικία θα είναι πλέον στο μέλλον το πιο αποτελεσματικό και  μοναδικό τέχνασμα του διαβόλου, για να επιβάλλει την εξουσία του στον κόσμο και να παρασύρει προς το μέρος του ανθρώπους σε όλες τις εποχές. Μια μέθοδος, που και με το δέλεαρ της εξουσίας, αποδείχθηκε πολύ αποτελεσματική. Η ιστορία μάς το επιβεβαιώνει καθημερινά.

Οι προεκτάσεις της "ερήμου" και των πειρασμών του Ιησού

Οι τρεις αυτοί πειρασμοί του Ιησού στην έρημο εκφράζουν, όπως είδαμε, και τους μεγάλους κι αιώνιους πειρασμούς της ανθρωπότητας, αλλά και του καθενός ανθρώπου στην προσωπική του ζωή. Ο διάβολος μετά την έντονη αποπομπή του από τον Ιησού, "ὕπάγε ὀπίσω μου, σατανᾶ", εγκατέλειψε βέβαια την κατά μέτωπο αντιπαράθεσή του, αλλ' εισήλθε σε μια νέα τακτική, πιο δόλια και πιο επικίνδυνη, εκείνης της "διαβολής" και του κρυφού πολέμου. Όπως επεσήμανε και ο ευαγγελιστής Λουκάς, "Ο Διάβολος απέστη απ' αυτού άχρι καιρού" (Λουκ. 4, 13), δηλαδή ωσότου έρθει και πάλι η ώρα  η δική του, του σκότους και της καταστροφής, για να ξαναχτυπήσει και να συντρίψει τον Ιησού με τον σταυρό και τον θάνατο.

Η δύναμη και η εξουσία του διαβόλου βρίσκονται στο σκοτάδι (Λουκ. 22, 53). Έτσι και στο μέλλον, όσο θα αυξάνει γύρω μας το κακό και οι άνθρωποι του Θεού θα δοκιμάζονται σκληρά, αυτό θα είναι μια ένδειξη της έξαρσης της λογικής του σκότους και των μεθοδειών του πονηρού. Την ώρα του σκότους πρέπει να είναι έτοιμος κανείς να δεχθεί κάθε είδους;πειρασμό και κάθε σατανική επιθετικότητα, 
Οι δοκιμασίες των πιστών έχουν, ασφαλώς, πέραν από την ψυχολογική και την κοινωνική σημασία· την καθαρά δηλαδή ιστορική πλευρά. Αλλ' έχουν και εσχατολογικό νόημα, αφού παρουσιάζουν και ένα σαφή χαρακτήρα αποκαλυπτικό. Ο μεγάλος ιστορικός και σωτηριολογικός αγώνας που διαξάγεται απο την Εκκλησία μέσα στον κόσμο του παρόντος, υπόκειται συχνά σε σκληρή δοκιμασία. Και αυτό αποκαλύπτει, πως ο πραγματικός υπαίτιος και ο κύριος αυτουργός της αντίδρασης προς καθετί το καλό, καθώς και για τις σκληρές δοκιμασίες των ανθρώπων του Θεού, είναι ο πειραστής διάβολος. Οι δοκιμασίες αυτές της Εκκλησίας ξεσκεπάζουν τις μεθόδους του πονηρού, με τις οποίες ουσιαστικά προσπαθεί να παρασύρει τους πιστούς προς τη δική του εξουσία και να τους απομακρύνει από τον κύριο και μοναδικό σκοπό της ζωής που είναι η τελείωση και η θέωση. Οι δοκιμασίες της Εκκλησίας και των πιστών σημαίνουν, ακόμη, ότι η ανθρωπότητα συνεχίζει να πορεύεται την ιστορική έρημό της στο παρόν, την οποία ζει έντονα τώρα όπως και τότε και η οποία φανερώνει την τραγική πραγματικότητα της κυριαρχίας των δυνάμεων του σκότους στον παρόντα αιώνα.  
Δύο λόγια τώρα καταληκτικά στο κεφάλαιο αυτό, για τον Ιησού προσευχόμενο μέσα στην έρημο. Ο Ιησούς συχνά παρουσιάζεται στα ιερά κείμενα να χρησιμοποιεί την έρημο ως τον πιο κατάλληλο τόπο προσευχής (Μάρκ. 1, 35 πρλ.) και ως ένα αγαπημένο καταφύγιο για ν' αποσύρεται και ν' απομακρύνεται από τα θορυβούντα πλήθη και από τις ανίερες επευφημίες τους (Ματθ. 10,13· Μαρκ. 1,45· 6, 31· Λουκ. 4,42). Η απόλυτη αναγκαιότητα της προσευχής και της αναχώρησης από τους θορύβους της καθημερινής ζωής και από τους πειρασμούς της δραστηριότητας, εκφράζεται εδώ κατά τον καλύτερο τρόπο. Ο Ιησούς βλέπουμε ότι ανύψωσε τη σιωπή και την αναχώρηση, συνδυασμένα και τα δύο αυτά με την προσευχή, σε βασική λειτουργία της πνευματικής ζωής. 
Τον Ιησού τον συναντάμε πολλές φορές να αναχωρεί και να προσεύχεται "κατά μόνας" (Λουκ. 9,18) ή "κατ' ιδίαν" (Ματθ. 14,23). Και δεν ήταν μόνο σε ώρες ανάπαυλας και ησυχίας αλλά και σε ώρες έντασης, δουλειάς και δραστηριότητας (Μαρκ. 1,35-36). Πιστεύομε πως ο Ιησούς κατά την διάρκεια της ιεραποστολικής δραστηριότητάς του ποτέ δεν κατεχόταν από άγχος και δεν εξεβίαζε τις υπάρχουσες συνθήκες και τις καταστάσεις. Ήταν πάντα ήρεμος και στις πιο έντονες στιγμές και τον χαρακτήριζε βαθιά γνώση και διακριση των πραγμάτων. Έτσι η προσευχή του Ιησούδεν ήταν στοιχείο κάποιου μονοτισμού ή κάποιας αναχωρητικής τάσης του, αλλά εσωτερική ανάγκη ανανέωσης κι εμπλουτισμού. Το έργο του Ιησού είναι βέβαιο ότι δεν διακρινόταν από κάποια άκρατη δραστηριότητα. Τη σοβαρότητα της αποστολής του την διακρίνουμε και από τον άμεσο συσχετισμό της με την προσευχή. Ο Ιησούς τα πάντα τα αναφέρει στον Θεό Πατέρα. 
Γνωρίζουμε όλοι, ότι τίποτε το σοβαρό δεν γίνεται σε μια συνεχή διάχυση και μια διαρκή και ανίερη εξωστρέφεια. Γι' αυτό και τα μεγάλα γεγονότα της ζωής του Ιησού συσχετίσθηκαν άμεσα με την έρημο και την αναχώρηση, με την προσευχή και την εγρήγορση. Εκεί, στους χώρους της εσωτερικής ζωής, ο Ιησούς καλούσε και καλεί πάντοτε τους μαθητές του και τους πιστούς του να τον ακολουθήσουν, μιμούμενοι το παράδειγμά του, για μια γόνιμη πνευματικότητα και ουσιαστικά καρποφόρα δημιουργικότητα. 
Ύστερα από όλα αυτά κατανοούμε, γιατί η "έρημος" θεωρείται από την Ορθόδοξη Πνευματικότητα ως "τύπος" ζωής  και "χώρος" ουσιαστικής δραστηριότητος. Η Εκκλησία και οι Άγιοί της ανά τους αιώνες εκεί μπόρεσαν να κατανοήσουν και να βιώσουν κατ' ουσιαστικό τρόπο το αληθινό ήθος της χριστιανικής ζωής. Δεν είναι περίεργο επομένως, που στη συνέχεια και η Ορθόδοξη Εκκλησία είδε και έκανε την "έρημο" ως τον πιο εύφορο χώρο, εκεί όπου βλάστησαν τα πλέον άξια τέκνα της και εκεί ανθοφορούν τα πιο ευωδιαστά άνθη της πνευματικότητας και αγιότητας. Μεγάλοι Πατέρες, Άγιοι και Όσιοι, Μάρτυρες και αληθινοί εκφραστές της Ορθόδοξης παράδοσης, συνδέονται άμεσα με τα βιώματα και τις εμπειρίες της ερήμου. Αυτοί είναι που διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν στην ιστορική πορεία της Εκκλησίας μας τον έντονο ασκητικό χαρακτήρα της Ορθόδοξης Πνευματικότητας. 
Αν, τώρα, ο Ιησούς Χριστός ανέτρεχε στην προσευχή και στην έρημο, αντιλαμβάνεται τότε κανείς πόσο ανάγκη όλων αυτών έχουμε ιδιαίτερα εμείς οι μικροί και αδύνατοι, οι τόσο τραγικά ευάλωτοι στους πειρασμούς είτε της σάρκας είτε και του πνεύματος.